Een foto gebruiken zonder gezeur, kan dat?

Als je een opdracht geeft aan een fotograaf om foto's te maken dan zijn dat jouw foto's die je graag aan iedereen wilt laten zien. Dan wil je je niet steeds afvragen of dat wel kan. Zogenaamde "foto's zonder gezeur". 

Het gekke is dat het gezeur soms toch ontstaat. Toen ik in opdracht foto's ging maken dacht ik het compleet anders aan te gaan aanpakken. Ik wil vooral mooie projecten op een bijzondere manier vastleggen en niet te veel gezeur.

In de meeste gevallen is dat ook zo. Ik probeer mijn opdrachtgever goed in te schatten en offreer mijn werkzaamheden zo compleet mogelijk en wat er niet in zit benoem ik ook. Ik heb prettige opdrachtgevers waar deze werkwijze goed bij past.  Uitzonderingen bevestigen de regel. 

Een licentie voor gebruik wat betekent dat?

Een belangrijke uitzondering is dat het gebruik van de foto's past bij de afgegeven offerte. Wil jij als opdrachtgever helemaal vrij zijn in het gebruik van een foto, dus echt geen gezeur, dan vraag je aan de fotograaf het auteursrecht over te dragen i.p.v. een licentie voor het gebruik. Dat is het zelfde als jij alle rechten krijgt van Microsoft Windows software terwijl je alleen een licentie voor gebruik koopt.  En zo is het eigenlijk ook met foto's. Op foto's zit in bijna alle gevallen (zeker bij architectuur) auteursrecht van de fotograaf. De foto is het resultaat van beheersing van de techniek en creativiteit van de fotograaf. Als er creativiteit wordt toegevoegd, net zo als bij een ontwerp van een gebouw, dan geldt de auteurswet. Een fotograaf kan er voor kiezen om het auteursrecht wel over te dragen, maar dan gelden er andere prijzen.

Geen gezeur heeft zijn prijs

Mijn vraag is nu wil je als opdrachtgever, als je denkt aan "foto's zonder gezeur", al bij voorbaat betalen voor alle publicaties die mogelijk zijn (ook die waar je zelf nog niet mee bezig bent)?

En dan denk ik aan:

 • Gebruik voor website en intern drukwerk;

 • Gebruik voor commercieel gebruik door derden (van derden, van derden);

 • Gebruik voor publicatie in een vakblad (en dat voor meerdere vakbladen);

 • Gebruik als cover in dat zelfde vakblad;

 • Gebruik als advertorial;

 • Gebruik in een beeldbank;

 • Gebruik als stockfoto;

 • Gebruik van de foto in lengte van jaren, ook na stoppen van bedrijf of overlijden.

Ja maar het werk is toch gedaan, ik heb voor de foto's betaald, dan mag ik toch doen wat ik er mee wil! We leven toch niet in de vorige eeuw?  We leven inderdaad in de 21e eeuw. We maken om allerlei reden afspraken met elkaar, sommige daarvan worden bij wet vastgelegd. Die afspraken worden "geacht gekend te zijn".

Foto's zonder gezeur is mogelijk, maar dat betekent dat de prijs van de foto ook een andere is. Dat kan, dat is een keuze, maar ik maak foto's die de aandacht vestigen voor een aantrekkelijke prijs. 

Ik probeer voor elke opdrachtgever passende foto's te maken waar niet alleen waarde in zit gericht op de vraag van de opdrachtgever, maar ook voor eventuele anderen. Dienen die zich niet aan dan is dat mijn risico. Wordt een reportage opgepikt dan dien ik meerdere belangen.

Wat zijn jouw ervaringen?

Zijn je verwachtingen veranderd door het lezen van mijn toelichting op gebruik van (architectuur)foto's? Ik ben benieuwd, ook als je een verfrissende toevoeging hebt!